શ્રી દુર્ગા નવરાત્રી વ્રત કથા
આ વ્રતમાં ઉપવાસ કે ફળ વગેરેનો કોઈ ખાસ નિયમ નથી . _ સવારે ઉઠીને , સ્નાન કર્યા પછી , મંદિરમાં જઈને અથવા ઘરમાં નવરાત્રમાં દુર્ગાનું ધ્યાન કર્યા પછી આ કથા વાંચવી જોઈએ . _ _ _
આ વ્રત ખાસ કરીને છોકરીઓ માટે ફળદાયી છે .
શ્રી જગદંબાની કૃપાથી સર્વ વિઘ્નો _ _ દૂર છે .
વાર્તાના અંતે ‘ દુર્ગા માતા તેરી સદા હી જય હો ‘ ફરી ફરી ગાઓ . _ _
વાર્તા શરૂ થાય છે
બૃહસ્પતિજીએ કહ્યું – હે બ્રાહ્મણ . તમે સૌથી બુદ્ધિશાળી છો , સર્વ શાસ્ત્રો અને ચાર વેદોને જાણનારા સર્વમાં શ્રેષ્ઠ છો .
હે પ્રભુ ! કૃપા કરીને મારી વાત સાંભળો . ચૈત્ર , અશ્વિન અને અષાઢ માસના શુક્લ પક્ષમાં નવરાત્રિ શા માટે ઉપવાસ અને ઉજવવામાં આવે છે ? _ _ હે ભગવાન !
આ ઉપવાસનું પરિણામ શું છે ? _ તે કરવા માટે યોગ્ય માર્ગ શું છે ? અને આ ઉપવાસ સૌથી પહેલા કોણે કર્યો ? તો મને વિગતવાર કહો ?
બૃહસ્પતિજીનો આવો પ્રશ્ન સાંભળીને બ્રહ્માજી કહેવા લાગ્યા કે હે ગુરુ ! _ _ _ તમે જીવોના કલ્યાણની ઈચ્છા સાથે ખૂબ જ સારો પ્રશ્ન પૂછ્યો . _ _ ધન્ય છે એ લોકો જેઓ દુર્ગા , મહાદેવી , સૂર્ય અને નારાયણનું ધ્યાન કરે છે જેઓ પોતાની ઈચ્છાઓ પૂરી કરે છે . _ _ _ _
આ નવરાત્રિ વ્રત દરેક મનોકામના પૂર્ણ કરનાર છે . _ આમ કરવાથી જે વ્યક્તિ પુત્ર ઈચ્છે છે તેને પુત્ર પ્રાપ્ત થાય છે , જેને ધન જોઈએ છે તેને જ્ઞાન જોઈએ છે અને જેને સુખ જોઈએ છે તે સુખ મેળવી શકે છે . આ વ્રત કરવાથી બીમાર વ્યક્તિનો રોગ મટી જાય છે . _ _અને જે વ્યક્તિ કેદ છે
તે બંધનમાંથી મુક્ત થાય છે .
માણસના તમામ વાંધાઓ દૂર થઈ જાય છે અને બધી મિલકતો તેના ઘરમાં આવીને દેખાય છે .
_ _ _ આ વ્રતના પાલનથી એક બાંધ્યા અને કાક બાંધ્યાને પુત્રનો જન્મ થાય છે . _ જે બધા પાપોને દૂર કરે છે _
ઉપવાસ કરવાથી એવું કયું મનોબળ છે જે સાબિત ન થઈ શકે ? _ _ જે વ્યકિત અશ્લીલ માનવ દેહ પ્રાપ્ત કર્યા પછી પણ નવરાત્રિનું વ્રત નથી રાખતો તે તેના માતા – પિતાથી નીચ બની જાય છે , એટલે કે તેના માતા -પિતા મૃત્યુ પામે છે અને અનેક દુ: ખો ભોગવે છે . તેનું શરીર
મને રક્તપિત્ત થાય છે અને તે અંગથી હલકી ગુણવત્તાવાળા બની જાય છે , તેને સંતાન નથી .
આ રીતે તે મૂર્ખ ઘણા દુઃખો ભોગવે છે .
જે નિર્દય વ્યક્તિ આ વ્રત નથી રાખતો , ધન અને ધાન્યથી રહિત હોય છે , તે ભૂખ અને તરસથી પૃથ્વી પર ભ્રમણ કરે છે અને મૂંગો બની જાય છે .
જાય છે . જે વિધવા સ્ત્રી ભૂલથી પણ આ વ્રત નથી કરતી , તે પોતાના પતિથી નીચી થઈ જાય છે અને તેને અનેક પ્રકારના દુઃખો ભોગવવા પડે છે .
જો વ્રત કરનાર વ્યક્તિ આખો દિવસ ઉપવાસ કરી શકે તેમ ન હોય તો એક સમયે એક જ ભોજન લેવું અને તે દિવસે બંધુઓ સાથે નવરાત્રિ ઉપવાસની કથા કરવી .
ઓ ગુરુવાર ! આ વ્રત અગાઉ રાખનારનો પવિત્ર ઈતિહાસ તમને જણાવી દઉં . _ _ _ _
તમે ધ્યાનથી સાંભળો . આમ બ્રહ્માજીની વાત સાંભળીને બૃહસ્પતિજીએ કહ્યું – હે બ્રાહ્મણ ! _ _ _ _
મનુષ્યના કલ્યાણ માટેના આ વ્રતનો ઈતિહાસ મને કહો . _ _ _ _ _ _હું સાંભળું છું _ તમારામાં શરણ લઈને મારા પર દયા કરો . _
બ્રહ્માજીએ કહ્યું – પીઠાત નામની સુંદર નગરીમાં એક અનાથ નામનો બ્રાહ્મણ રહેતો હતો . _ _ _
તે દેવી દુર્ગાના ભક્ત હતા .
સાચા નામની સુમતિ નામની એક ખૂબ જ સુંદર પુત્રીનો જન્મ મનો બ્રહ્માની સૌપ્રથમ રચના તરીકે તેના તમામ ગુણો સાથે થયો હતો . _ _ _
તે છોકરી
સુમતિ , તેના ઘરના બાળપણમાં તેના મિત્રો સાથે રમતી , એવી રીતે મોટી થવા લાગી કે ચંદ્રનો તબક્કો તેજસ્વી અર્ધભાગમાં વધે છે . _ _
તેમના પિતા દરરોજ દુર્ગાની પૂજા કરતા અને હોમ કરતા . તે સમયે તે પણ કાયદા પ્રમાણે ત્યાં હાજર રહેતી હતી . એક દિવસ તેણી સુમતિ _
તેણીએ મિત્રો સાથે રમવાનું શરૂ કર્યું અને ભગવતીની પૂજામાં હાજરી આપી ન હતી .
દીકરીની આવી બેદરકારી જોઈને તેના પિતા ગુસ્સે થઈ ગયા અને દીકરીને કહેવા લાગ્યા કે હે દુષ્ટ દીકરી ! _ _
તમે આજે સવારથી ભગવતીની પૂજા કરી નથી , તેથી જ હું રક્તપિત્ત અને ગરીબીથી પીડિત છું .હું તારા લગ્ન પુરુષ સાથે કરીશ .
ગુસ્સે થયેલા પિતાની વાત સાંભળીને સુમતિને ખૂબ દુઃખ થયું અને પિતાને કહેવા લાગી કે હે પિતાજી ! _ _ _ _
હું તમારી દીકરી છું હું તમામ બાબતોમાં તમારી આધીન છું . તમે ઈચ્છો તેમ કરો . _ _
રાજા કુશ્તી કે અન્ય કોઈ મારી સાથે તારી ઈચ્છા મુજબ _ _
તું લગ્ન કરી શકે છે પણ મારા નસીબમાં જે લખાયેલું છે એમાં જ મને પૂરો વિશ્વાસ છે . _ _
માણસ ઘણી બધી ઈચ્છાઓનો વિચાર કરે છે , પરંતુ સર્જનહારે ભાગ્યમાં જે લખેલું હોય એ જ હોય છે ,
તે જે કંઈ કરે છે , તે કર્મ પ્રમાણે તેને ફળ પણ મળે છે , કારણ કે કર્મ કરવું માણસના નિયંત્રણમાં છે .
પરંતુ ફળ પરમાત્મા હેઠળ છે . અગ્નિમાં ત્રિનાતિની જેમ _ _
અગ્નિ વધુ પ્રજ્વલિત કરો , તેવી જ રીતે બ્રાહ્મણ પોતાની પુત્રીના આવા નિર્ભય શબ્દો સાંભળીને ખૂબ ગુસ્સે થયો . _ _ _ _ _ _
પછી તેણે તેની પુત્રીને રક્તપિત્ત સાથે પરણાવી દીધી અને ખૂબ જ ગુસ્સામાં પુત્રીને કહેવા લાગ્યો કે જા – જલ્દી જા . _ _ _ _ _
તમારા કર્મના ફળનો આનંદ માણો . માત્ર નસીબ પર આધાર રાખીને તમે શું કરો છો
તે જુઓ ? _પિતાની આ રીતે કહેલી કડવી વાતો સાંભળીને સુમતિ મનમાં વિચારવા લાગી કે – અરે ! _ _ _ _ _ _
મને આવો પતિ મળ્યો એ મારી મોટી કમનસીબી છે .
આ રીતે , પોતાના દુઃખનો વિચાર કરીને , સુમતિ તેના પતિ સાથે જંગલમાં ગઈ અને ભયંકર દુઃખ સાથે તે સ્થળે ગઈ .
પરંતુ તેણે તે રાત ભારે પીડા સાથે વિતાવી .
એ ગરીબ કન્યાની આવી હાલત જોઈને ભગવતી ભૂતકાળના ગુણની અસરથી પ્રગટ થયા અને સુમતિને કહેવા લાગ્યા કે હે નમ્ર બ્રાહ્મણ ! _ _ _
હું તમારા પર ખુશ છું , તમે ઇચ્છો તે કોઈપણ વરદાન માંગી શકો છો .
હું ખુશ રહેવા માંગુ છુંહું ફળ આપવાનો છું .
આમ ભગવતી દુર્ગાના શબ્દો સાંભળીને બ્રાહ્મણ કહેવા લાગ્યો કે મારા પર પ્રસન્ન થનાર તું કોણ છે ,
એ બધું મને કહો અને તમારી કૃપાથી મારી ગરીબ દાસીને આશીર્વાદ આપો . _ _ _ _ _ _ _
આવા બ્રાહ્મણની વાત સાંભળીને દેવીએ કહેવા માંડ્યું કે હું _
હું આદિશક્તિ છું અને હું બ્રહ્મવિદ્યા અને સરસ્વતી છું ,
જ્યારે હું પ્રસન્ન હોઉં છું ત્યારે જીવોના દુ :ખ દૂર કરીને તેમને સુખ આપું છું .
હે બ્રાહ્મણ ! તમારા પૂર્વજન્મના પુણ્યની અસર તમારા પર થઈ તેનાથી હું પ્રસન્ન થયો છું .
તમારા આગલા જન્મની વાર્તા સાંભળો ! _ _ _
તમે તમારા આગલા જન્મમાં નિષાદ ( ભીલ ) નારી હતા અને ખૂબ જ ધર્મનિષ્ઠ હતા .
એક દિવસ તારા પતિ નિષાદે ચોરી કરી . ચોરી કરવાને કારણે તમે બંનેને સૈનિકોએ પકડી લીધા હતા અને લઈ જઈને જેલમાં ધકેલી દીધા હતા . _ _
તેઓએ તમને અને તમારા પતિને ખાવાનું પણ ન આપ્યું . _ _ _
આ રીતે , તમે નવરાત્રો દરમિયાન ન તો ખાધું કે ન પીધું . _ _ _ _
તેથી નવરાત્રિમાં નવ દિવસ ઉપવાસ કર્યા . _ _ હે બ્રાહ્મણ ! તે દિવસોમાં ઉપવાસની અસરો _ _ _ _ _ _
મારાથી પ્રસન્ન થઈને હું તમને જોઈતી વસ્તુ આપી રહ્યો છું . તમે ઈચ્છો તે વરદાન માગો . _ _
આમ દુર્ગાની વાત સાંભળીને બ્રાહ્મણે કહ્યું કે જો તમે મારા પર પ્રસન્ન છો તો હે દુર્ગા ! _ _ _ _
હું તમને નમસ્કાર કરું છું _ કૃપા કરીને મારા પતિનો રક્તપિત્ત દૂર કરો . _ _
દેવીએ કહેવાનું શરૂ કર્યું કે એ દિવસોમાં તમે જે ઉપવાસ કર્યો હતો એનો એક દિવસ . _ _
તમારા પતિને રક્તપિત્તમાંથી મુક્તિ મેળવવા માટે પુણ્ય અર્પણ કરો , મારા પ્રભાવથી તમારા પતિ રક્તપિત્તથી મુક્ત થઈને સોના જેવું શરીર ધરાવશે . _ _ _ _ _
બ્રહ્માજીએ કહ્યું આ રીતે દેવીની વાત સાંભળીને બ્રાહ્મણ ખૂબ પ્રસન્ન થયા અને પોતાના પતિને સાજા કરવાની ઈચ્છાથી સ્વસ્થ થયા . _ _ _ _
આવું બોલો ત્યારે તેના પતિનું શરીર ભગવતી દુર્ગાની કૃપાથી રક્તપિત્ત થયું અને તે ખૂબ જ તેજોમય બની ગયું ,
જેની આગળ ચંદ્રનું તેજ પણ નબળું પડી ગયું.બ્રાહ્મણ પતિનું સુંદર શરીર જોઈને તે દેવીની સ્તુતિ કરવા લાગી . _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ શકિતશાળી _
દુર્ગા ! તમે દુર્ભાગ્યને દૂર કરનાર , ત્રણેય લોકનો નાશ કરનાર , તમામ દુ : ખોને દૂર કરનાર , બીમારને સાજા કરનાર , સુખી હોય ત્યારે ઈચ્છિત વસ્તુ આપનાર અને અનિષ્ટનો નાશ કરનાર છો . _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
તમે સમગ્ર વિશ્વ છો _
માતા અને પિતા બનો . હે અંબે ! હું નિર્દોષ છું કારણ કે મારા પિતાએ મને રક્તપિત્ત સાથે લગ્ન કર્યા અને મને ઘરની બહાર કાઢી મૂક્યો .
તેનો બહિષ્કાર પૃથ્વી પર ફરવા લાગ્યો .
તમે મને આ વાંધાના સાગરમાંથી બચાવ્યો છે . _ _ _
હે દેવી ! હું તમને નમસ્કાર કરું છું _ મને
દીનનું રક્ષણ કરો .
બ્રહ્માએ કહ્યું – હે બૃહસ્પતિ ! તેવી જ રીતે , તે સુમતિએ પોતાના હૃદયથી દેવીની ખૂબ પ્રશંસા કરી ,
તેમની સ્તુતિ સાંભળીને દેવી ખૂબ જ સંતુષ્ટ થઈ અને બ્રાહ્મણને કહેવા લાગી કે હે બ્રાહ્મણ ! _ _
ખૂબ જ બુદ્ધિશાળી , ધનવાન , પ્રસિદ્ધ અને જિતેન્દ્રિય પુત્રનું નામ ઉદલય જલદી _થશે.
આટલું કહીને દેવીએ તે બ્રાહ્મણને ફરીથી કહેવાનું શરૂ કર્યું કે તારી જે ઈચ્છા હોય તે માંગી શકો _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
મને કહો ઓ દયા ! નવરાત્રિના ઉપવાસ કરીને તમને કઈ પદ્ધતિથી પ્રસન્ન થાય છે , તે પદ્ધતિ અને તેનું ફળ વિગતવાર સમજાવો . _ _ _ _ _
આમ બ્રાહ્મણની વાત સાંભળીને દુર્ગા કહેવા લાગી કે હે બ્રાહ્મણ ! _ હું તમને નવરાત્રિ ઉપવાસ પદ્ધતિ વિશે કહું છું જે બધા પાપોને દૂર કરે છે ,
જેને સાંભળવાથી વ્યક્તિ બધા પાપોમાંથી મુક્તિ મેળવે છે . _ _ _
અશ્વિન માસના શુક્લ પક્ષની પ્રતિપદાથી નવ દિવસ _ _ _
જો તમે આખો દિવસ ઉપવાસ કરી શકતા નથી , તો એક સમયે એક ભોજન લો . _ _
શિક્ષિત બ્રાહ્મણોને પૂછીને કલશની સ્થાપના કરો અને બગીચો બનાવીને રોજ પાણીથી સિંચાઈ કરો . _ _
મહાકાલી , મહાલક્ષ્મી અને મહા સરસ્વતીની મૂર્તિઓ બનાવો અને તેમની નિયમિત પૂજા કરો . _ _
ફૂલો સાથે પદ્ધતિસર પ્રાર્થના કરો . _
બિજોરાના ફૂલને આધાર આપવાથી સ્વરૂપ પ્રાપ્ત થાય છે . _ _ _
જાયફળ ખ્યાતિ લાવે છે , વાઇન કાર્યની સિદ્ધિ તરફ દોરી જાય છે .
આમળા સુખ આપે છે અને કેળું સુખ આપે છે . _ _ _
આ રીતે ફળ સાથે અધ્યાય કરો અને વિધિ પ્રમાણે હવન કરો . ખંડ
ઘી , ઘઉં , મધ , જવ , તલ , વિલવા , નાળિયેર , દારૂ અને કદંબ સાથે હવન કરો
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ ખીર અને ચંપાના ફૂલો સંપત્તિ લાવે છે અને પાંદડા તેજ અને સુખ લાવે છે . _ _
કીર્તિ અને બનાના માટે ગૂસબેરીપુત્ર આવે છે . કમળથી શાહી સન્માન મળે છે અને વેલામાંથી સુખ અને ધન પ્રાપ્ત થાય છે .
ખાંડા , ઘી , નારિયેળ , જવ અને તલ અને ફળો વડે ઘરે કરવાથી ઈચ્છિત વસ્તુ મળે છે . _ _ _
જે વ્યક્તિ આ નિયમથી હોમ કરીને વ્રત કરે છે , તે આચાર્ય ખૂબ જ છે
નમ્રતાથી પ્રાર્થના કરો અને વ્રતની સિદ્ધિ માટે તેમને દક્ષિણા આપો . _ _
જે કોઈ આ મહાવ્રતને અગાઉ જણાવેલી પદ્ધતિ પ્રમાણે કરે છે તેની બધી મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે . _ _ _
એમાં જરા પણ શંકા નથી . આ નવ દિવસોમાં જે પણ દાન આપવામાં આવે છે ,
તે _ _ _લાખો વખત . _
આ નવરાત્રિના ઉપવાસ કરવાથી જ અશ્વમેધ યજ્ઞનું ફળ પ્રાપ્ત થાય છે . _
હે બ્રાહ્મણ ! જે લોકો આ બધી મનોકામનાઓ પૂરી કરે છે , તેમણે તીર્થધામમાં અથવા ઘરમાં વિધિ પ્રમાણે શ્રેષ્ઠ વ્રત કરવું જોઈએ .
બ્રહ્માએ કહ્યું – હે બૃહસ્પતિ ! _
આ રીતે બ્રાહ્મણીને વ્રતની પદ્ધતિ અને ફળ કહ્યા પછી દેવી અદૃશ્ય થઈ ગયા .
જે પુરૂષ કે સ્ત્રી આ વ્રતને ભક્તિભાવથી રાખે છે , તેને આ સંસારમાં સુખ મળ્યા બાદ અંતે દુર્લભ મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે .
_ ઓ ગુરુવાર ! તે દુર્લભ છેમેં તમને ઉપવાસનું મહત્વ કહ્યું છે . _
બૃહસ્પતિ કહેવા લાગ્યા – હે બ્રાહ્મણ ! _ તમે મારા પર ખૂબ જ કૃપા કરી છે ,
જેમણે અમૃતની જેમ આ નવરાત્રિ વ્રતની મહાનતા વર્ણવી છે .
હે પ્રભુ ! આ મહાનતા તમારા વિના બીજું કોણ વર્ણવી શકે ? _ _
ગુરુ ના આવા શબ્દો _આ સાંભળીને બ્રહ્માએ કહ્યું –
હે બૃહસ્પતિ ! તમે આ અલૌકિક વ્રત માંગ્યું છે જે તમામ જીવો માટે ફાયદાકારક છે ,
તેથી તમે ધન્ય છો .
આ ભગવતી શક્તિ સમગ્ર વિશ્વની પાલનહાર છે , જે આ મહાદેવીની અસર જાણી શકે છે . _ _ _ _શેર: